Son illər Azərbaycanda sosial media platformalarının (YouTube, Instagram, TikTok və s.) sürətlə inkişaf etməsi ilə bloggerlik fəaliyyəti də geniş vüsət almışdır. Artıq bir çox insan informasiya almaq, əylənmək və gündəlik həyatı izləmək üçün ənənəvi KİV-lərdən daha çox bloggerlərə üstünlük verir.
İNFOAZ.WS xəbər verir ki, bu sözləri saytımıza açıqlamasında sosial media eksperti Orxan Məhərrəmov deyib.O, bildirib ki, bloggerlər cəmiyyətdə müəyyən nüfuza sahib olmaqla yanaşı, xüsusilə gənc nəslin dünyagörüşünə, davranışlarına və həyat tərzinə bilavasitə təsir göstərirlər. Lakin bu təsir hər zaman müsbət olmur. Azərbaycanda bloggerlərin vətəndaşların həyatına göstərə biləcəyi mənfi təsirləri ekspertimizlə geniş şəkildə təhlil edəcəyik.
Xüsusilə reytinq və izləyici sayını artırmaq məqsədilə doğruluğu yoxlanılmamış, hətta tamamilə yanlış məlumatlar yayırlar. Bu məlumatlar bəzən sağlamlıq, hüquq, təhsil və maliyyə kimi vacib sahələri əhatə edir. Nəticədə, izləyicilər bu dezinformasiyalara inanaraq yanlış qərarlar verə, öz həyatlarına və başqalarının həyatına zərər verə bilərlər.
Nümunə: Sağlamlıq bloggerləri tərəfindən elmi əsası olmayan “ev reseptləri”, “zəmanətli müalicə üsulları” paylaşılır ki, bu da insanların həkimə müraciət etməsini gecikdirə və ya təhlükəli nəticələrə yol aça bilər.
Bloggerlər öz sosial media profillərində adətən mükəmməl, idealizə olunmuş bir həyat tərzi təqdim edirlər: bahalı geyimlər, xarici səyahətlər, lüks həyat və daim xoşbəxtlik görüntüləri. Bu isə izləyicilər, xüsusilə gənclər arasında özlərini bloggerlərlə müqayisə etməyə, komplekslərə düşməyə, depressiyaya meyillənməyə və reallıq hissini itirməyə səbəb ola bilər.
Sosioloji təsir: Gənclər düşünə bilərlər ki, yalnız görünən kimi “ideal” həyat sürmək uğurun və xoşbəxtliyin göstəricisidir. Halbuki bu görüntülər tez-tez reallığı əks etdirmir, montaj və süni təqdimatlarla formalaşır.
Bloggerlərin əksəriyyəti müxtəlif məhsul və xidmətlərin reklamını edir və bu zaman məhsulun real ehtiyac olub-olmamasından asılı olmayaraq, izləyicilərdə onun alınmasına qarşı arzu formalaşdırırlar. Bu isə istehlakçılığı artırmaqla yanaşı, maddi sıxıntılar yaşayan insanlarda borclanma, öz büdcəsinə uyğun olmayan xərclər etmə kimi neqativ hallara gətirib çıxara bilər.
Reklam etikası problemi: Reklam edilən məhsulların çox zaman keyfiyyəti yoxlanılmır və maddi maraq naminə izləyicilər aldatmış olur.
Bəzi bloggerlər daha çox diqqət cəlb etmək məqsədilə əxlaqa zidd, cəmiyyətin adət-ənənələrinə uyğun olmayan davranışlar sərgiləyirlər. Bu da xüsusilə yeniyetmə və gənclər arasında bu davranışların normallaşmasına və ictimai dəyərlərin aşınmasına səbəb ola bilər.
Mədəni təsir: Ənənəvi ailə dəyərləri, hörmət və məsuliyyət anlayışları bəzən lağa qoyulur və ya gülüş hədəfinə çevrilir. Bu isə cəmiyyətin sosial toxumasına zərbə vurur.
Xüsusilə TikTok və bənzər platformalarda yayılan bəzi çağırışlar (“challenge”lər) insan həyatı üçün təhlükəli ola bilər. Bəzi hallarda bu çağırışlar nəinki mənasız, hətta zərərli və təhlükəli olur, lakin gənclər sosial mediada məşhur olmaq arzusu ilə bu trendlərə qoşulurlar.
Bəzi bloggerlər “tez pul qazanmaq”, “asudə yolla zəngin olmaq” kimi ideyaları ön plana çəkir və bu da izləyicilərdə zəhmət, təhsil və əsl əmək kimi anlayışlara qarşı mənfi münasibət yaradır. Gənclər real həyatda qarşılaşacaqları çətinliklərə hazır olmadan “həyatın asan yollarını” axtarmağa başlayırlar.
